“การเข้าใจ เข้าถึง พัฒนาของสังคมพหุวัฒนธรรมใน 3 จังหวัดชายแดนใต้” ในวันที่ 19 กรกฎาคม 2564 ซึ่งได้รับเกียรติจากวิทยากรที่มีความเชี่ยวชาญโดย อ.นูรุดดีน สารีมิง เนื้อหาสาระของการบรรยายในครั้งนี้ เป็นการอธิบายโครงสร้างของสังคมในสามจังหวัดภาคใต้ที่มีหลายด้าน ประวัติศาสตร์ ความเชื่อ ความศรัทธา ขนบธรรมเนียมประเพณี ตลอดจนชาติพันธุ์ที่มีลักษณะเฉพาะ และมีปัญหาทั้งภายในและภายนอก เกี่ยวกับภาครัฐที่ไม่เข้าใจหรือเข้าใจผิดเกี่ยวกับปัญหาละบริบทของพื้นที่อย่างลึกซึ้ง และปัญหาเชิงระบบ
ทั้งนี้ เมื่อครั้งอดีตที่ผ่านมา รัฐไทยก็ให้ความสำคัญในเรื่องเหล่านี้กับประชาชน 3 จังหวัดชายแดนใต้มากพอสมควร ดังจะเห็นได้จากการให้สิทธิเสรีภาพและโอกาสของคนมลายูมุสลิม-ไทยในวิถีไทยด้านต่าง ๆเช่น สิทธิเสรีภาพในการดำเนินชีวิตตามวิถีแห่งวัฒนธรรมและศาสนา รวมถึงสิทธิเสรีภาพและโอกาสด้านเศรษฐกิจ ไม่ว่าจะเป็น การประกอบธุรกิจ การครอบครองกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่เป็นอสังหาริมทรัพย์ ตลอดจนสิทธิและโอกาสในการเข้ารับราชการ
จึงร่วมพิจารณาหาแนวทางแก้ปัญหาและพัฒนาในเชิงระบบในเรื่องของกระบวนการที่ถูกต้องและยั่งยืน ตามทฤษฎี เข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา
